دره پنجشیر

دره پنجشیر

پنجشیر

دره پنجشیر که از استانهای شرقی افغانستان به کوهپایه های هندوکش تراشیده شده است ، تبدیل به یکی از نیروگاه های صنعتی تازه ملت شده است.

با پیشتازی سرمایه گذاری آمریکایی ها ، صحبت از همه چیز از استخراج زمرد تا تولید برق آبی برای این قسمت ها مطرح می شود.

با این حال ، در حال حاضر ، پنجشیر همچنان مخلوط باشکوه کوههای پوشیده از برف و رودخانه های پر پیچ و خم ، مزارع سرسبز و دهکده های روستایی است که همیشه وجود داشته است – به جز زمانی که شوروی ها در هنگام حمله خود در دهه 1980 به این طرف غلت زدند.

یکی از مناطق افغانستان واقع در ولایت پنجشیر است. این دره از مناطق مهم ولایت پنجشیر به حساب می‌آید و نام ولایت تازۀ پنجشیر برگرفته از نام همین منطقه است.

درۀ پنجشیر در ۱۲۰ کیلومتری شمال شرقی کابل واقع شده و حدود یک میلیون نفر جمعیت دارد که اکثرشان تاجیک و فارسی‌زبانند. ارتفاع دره از سطح دریا ۲٬۲۱۷ متر است که در نقاط مرتفع‌تر تا ۶ هزار متر می‌رسد.

جغرافیا

بزرگ‌ترین رود این دره، رود پنجشیر است که سرچشمۀ آن در نقطه‌ای به نام ناوک در کوتل (گردنه) انجمن در کوهستان‌های هندوکش است.^[۲] در میانهٔ راه رودهای غوربند و پروان و چند رود دیگر نیز به آن می‌پیوندند. در نهایت این رود به رود کابل می‌ریزد.^[۱]

درۀ پنجشیر در دامنه‌های جنوبی هندوکش از دربند تا پریان یا از گلبهار تا کوتل انجمن را فراگرفته و خط عمومی آن از شمال شرق به جنوب غرب ممتد است.

منابع و ظرفیت‌ها

درۀ پنجشیر ظرفیت این را دارد که به مرکز اصلی معدن‌کاری زمرد تبدیل شود. در اوایل سدۀ یکم پس از میلاد، پلینیوس در مورد سنگ‌های قیمتی این منطقه مطالبی نوشته‌است.^[۳] در سده‌های میانه، پنجشیر به دلیل استخراج معادن نقره مشهور شد و صفاریان و سامانیان سکه‌های خود را در آنجا ضرب کردند. از سال ۱۹۸۵، بلورهای ۱۹۰ قیراطی (۳۸ گرمی) در پنجشیر پیدا شده‌است که از نظر کیفیت با بهترین بلورهای معدن موزو در کلمبیا رقیب هستند.

تلاش‌های بازسازی آمریکا در پنجشیر شامل احداث جاده‌های نو و یک برج رادیویی نو است که به ساکنان دره اجازه می‌دهد تا سیگنال‌های رادیویی را از پایتخت افغانستان دریافت کنند.^[۴] یک مزرعۀ بادی با ۱۰ توربین در آوریل ۲۰۰۸ در درۀ پنجشیر ساخته شد.^[۵]

این دره از طریق ساخت چندین سد برق‌آبی، می‌تواند یک مرکز انرژی برای افغانستان باشد. روات می‌تواند محل نخستین سد برق‌آبی باشد. این دره می‌تواند برق پایتخت افغانستان را به‌طور کامل تأمین کند. ساخت جادۀ آسفالته به ولایت بدخشان می‌تواند به رونق این دره کمک کند. گردشگری می‌تواند منبع مهم درآمدی دیگری باشد.

پنجشیر همیشه بزرگراه مهمی بوده‌است. راه درون این دره تقریباً ۱۰۰ کیلومتر طول دارد و به دو گردنه بر فراز هندوکش می‌رسد. یکی گذرگاه خاواک (۳٬۴۸۸ متر) منتهی به دشت‌های شمالی، و دیگری گذرگاه انجمن (۴٬۴۳۰ متر) که به بدخشان می‌رود. گذرگاه انجمن توسط سپاهیان اسکندر مقدونی و تیمور استفاده شد.